DẠY CON TỰ KỶ VỀ TÌNH DỤC

TRÍCH FACEBOOK Tự Kỷ

Type the document subtitle

Tom Hua (phụ huynh)

24/08/2016

Tuổi dậy thì thường là chặng tuổi gây nhiều bâng khuâng, lo lắng cho phụ huynh, nhất là khi con em mình bị rối loạn phổ tự kỷ. Sự tăng trưởng từng ngày về thể xác cũng có nghĩa là sự kì vọng và áp lực của xã hội đối với các em sẽ gia tăng. Chẳng ai quan tâm lên án hành vi của đứa trẻ 3 tuổi tự lột tã lót, khoe hàng ở những nơi công cộng, nhưng rất khó cho mọi người cảm thông hay dưng thứ một thiếu niên tự kỷ tuột quần đứng tè giữa lộ thiên hay có những hành vi tự kích tình dục giữa chốn đông người.
Trong cuốn Growing Up On The Spectrum (2009) , Tiến sĩ Lynn Kern Koegel, một người mẹ có con trai bị tự kỷ dấn chứng rằng tỷ lệ phần trăm, dựa vào các thống kê ở Mỹ, về những tội nhân bị kết án xâm phạm tình dục (sex crimes) phần lớn là những cá nhân bị khuyết tật, và điều đáng buồn nhất chính là những phạm nhân ấy có thể là con em tự kỷ của chúng ta, bởi vì trong con mắt nghiêm minh của luật pháp, các quan tòa không thể tạo tiền lệ có sự châm chước hay miễn tố, cho dù đó là những hành động vô ý thức, không cố ý hoặc cố tình gây nên (no malicious intent) của thanh thiếu niên tự kỷ nói riêng, và những cá nhân bị khuyết tật nói chung trong chặng tuổi dậy thì và trưởng thành.

Thật ra, sống trong xã hội quá đầy đủ về chất dinh dưỡng như hiện nay, người ta không mấy ngạc nhiên về sự phát triển sinh lý quá sớm của giới trẻ so với các thế hệ cùng độ tuổi nhưng thiếu ăn, thiếu mặc nhiều năm trước đây. Người ta nói sinh lý là vấn đề sinh học, không lệ thuộc vào sự phát triển tâm lý, ý thức hay khả năng giao tiếp xã hội bằng lời hoặc không bằng lời, rằng con em tự kỷ vẫn trải qua giai đoạn phát triển sinh lý hệt như những em không bị tự kỷ.
Tuy nhiên, phải nhìn nhận rằng con em tự kỷ sẽ gặp nhiều trở ngại hơn so với trẻ bình thường khác, bởi rất khó cho phụ huynh chuẩn bị trước để đối phó với những thay đổi sinh lỹ của con em mình, nhất là đối với các em tự kỷ thuộc dạng thấp (low-functioning), không có đủ khả năng về ngôn ngữ, để diễn đạt hay hiểu được những lời giải thích của phụ huynh. Nhiều em tự kỷ tuổi dậy thì càng lớn thì thân hình càng vạm vỡ, có sức mạnh hơn cả phụ huynh khiến vấn đề kiềm giữ hay kiểm soát hành vi hung hăng, tự hại, hoặc gây thương tích cho người thân của các em trong gia đinhg càng trở nên khó khăn hơn.
Các chuyên gia nói, phần lớn trẻ tự kỷ ở tuổi dậy thì vẫn kén ăn, kén mặc như khi còn nhỏ, và không dễ buộc các em phải ăn uống nhiều hơn vì sự đòi hỏi phát triển của cơ thể, còn một số khác lại sinh chứng béo phì vì thiếu sinh hoạt ngoài trời và không biết tập thể dục thường xuyên.
Theo thống kê hiện nay, chừng 25% trẻ tự kỷ tuổi dậy thì sinh chứng động kinh (seizures) và chừng 10% đến 20% có thể phát triển những hành vi tiêu cực vì sự phát triển sinh lý, thường bắt đầu khoảng 1 năm hoặc sớm hơn trước khi cơ thể thay đổi, với những biểu hiện như dễ bực mình, cáu tiết, giảm thiểu sự chú ý, năng động hoặc thụ động hơn trước, hoặc gia tăng sự lặp đi lặp lại qua hành vi nào đó.
Ngoài ra, một số thanh thiếu niên tự kỷ có sự háo hức tình dục mạnh mẽ và thủ dâm rất công khai. Riêng các em tự kỷ thuộc dạng cao (high-functioning) thì lại muốn có người tình- bạn trai hay bạn gái.
Đương nhiên, các em tự kỷ tuổi dậy thì , bất luận thuộc dạng nào, cũng đều có sự thích thú về tình dục như những trẻ bình thường, chỉ khác là các em tự kỷ dễ bị rủ rê, lợi dụng tình dục, hoặc bị lôi cuốn vào những hành động có tính thách thức, xúi dục bạn bè rồi vi phạm kỷ luật, bị khai trừ hay xếp vào những môi trường bị hạn chế nhiều nhất ở nhà trường dành cho trẻ bị rối loạn về hành vi.
Nhiều phụ huynh than phiền rằng xã hội hiện tại có quá nhiều sách vở và thông tin về sự chẩn đoán tự kỷ, về sự can thiệp sớm và giáo dục sớm, nhưng điều đáng buồn nhất chính là các chuyên gia tâm lý,giáo dục nói thì nhiều, chứ họ chưa thể thực hiện được những nghiên cứu nào đáng tin cậy về cách thức giáo dục các con em tự kỷ trong tuổi dậy thì đặc biệt là về khía cạnh tình dục. Còn với các bác sĩ trong xã hội ngày nay, có người cho rằng họ cũng chẳng giúp ích được điều gì cho phụ huynh, bởi lẽ các bác sĩ rất ngại bàn về vấn đề tình dục, và hơn nữa, cũng vì các trường đại học y khoa ít có những khóa học để huấn luyện và trang bị kiến thức cho các bác sĩ về sự phát triển tình dục của trẻ tự kỷ, rồi cứ thế, sống trong xã hội dẫy đầy những sách vở, mạng về tình dục, TV, phim ảnh khiêu gợi, nhưng hầu hết các chuyên gia, bác sĩ vẫn không dám không khai nói về chủ đề tự kỷ tuổi dậy thì với phụ huynh theo cách cởi mở, cảm thông và thẳng thắn.

Dạy con tự kỷ trong tuổi dậy thì về tình dục.

Mục đích của vấn đề giáo dục sinh lý là giúp trẻ tự kỷ nhận thức và có cái nhìn tốt đẹp về bản thân, nhất là học được những kinh nghiệm lành mạnh. Tùy vào mức độ khyết tật và khả năng nhận thức của con em, sự hướng dẫn về tình dục có thể bắt đầu bằng sự giải thích của phụ huynh về những bộ phận khác nhau trên cơ thể qua hình ảnh hoặc bằng những phương tiện khác, chẳng hạn dùng búp bê Barbie, tài liệu, sách vở hay những câu chuyện có liên quan đến sự khác biệt về thân thể giữa nam và nữa. Điều quan trọng là phải sử dụng đúng từ ngữ. Trẻ khuyết tật thường bị người khác lạm dụng tình dục. Vì vậy, dạy trẻ tự kỷ biết về các tên gọi và nhận dạng đúng những bộ phận trên cơ thể cũng là cách hay nhất để bảo vệ con em mình.
Tiến Sĩ Lynn Kern Koegel gợi ý rằng ngoài sự giáo dục về sinh lý ở nhà trường phụ huynh nên chuẩn bị và nói cho con em tự kỉ hiểu về tình dục một cách đơn giản và thiết thực trước khi chuyện xảy ra.
Nếu là gái, hãy dạy con phải làm gì khi có kinh nguyệt lần đầu, ví dụ, nên dạy con biết vào phòng y tế của nhà trường để nhờ y tá giúp đỡ khi thấy máu bắt đầu rit ra nơi quần lót, hay sẽ gọi điện thoại cho ba mẹ, hoặc biết cách mở hộp vệ sinh cá nhân (personal hygiene kit) để tự sử dụng cho mình. Những người mẹ, người chị trong gia đình thường là những cá nhân thích hợp nhất để dạy con gái những điều này trước khi sự việc sẽ xảy ra.
Nếu là trai, những người cha, người anh, chú bác trong gia đình hãy dạy con không nên lo lắng nếu xảy ra chuyện mộng tinh (wet dream) đầu đời. Hãy nói đó là chuyện thường tình, chỉ cần trẻ thay quần mới và đem quần ướt quăng vào máy giặt là xong.
Về chuyện bảo vệ các phần kín trên cơ thể của các em, những người mẹ, người chị có kinh nghiệm viết trên Facebook rằng phụ huynh nên cho con gái mang nịt ngực (bra) ngay khi thấy vú các em nhô lên. Cách hay nhất là nên dẫn các em đi mua sắm, cho các em thử mang nhiều loại khác nhau, rồi tập các em mang vào, cởi ra như là một thói quen trong đời sống.
Về chuyện ngăn ngừa cơ thể mùi hôi (body oder), một người mẹ kể trên mạng, sau khi đứa con gái tự kỷ theo học các lớp về sức khỏe tổng quát ở trường thì cô bé sinh chứng ngửi nách và nằng nặc đòi dùng thuốc chống hôi ( deordorant ), cho dù em ấy chưa đến độ tuổi dậy thì. Người mẹ nói, phụ huynh nên dạy con cách ngửi và phát triển mùi hôi, trên quần áo và cơ thể, và nếu các em quên hay chưa biết thì phải bắt đầu chương trình tự quản lý (self – management program) cho các em càng sớm càng tốt.
Về chuyện cạo râu cho con trai và cạo lông chân, lông nách cho con gái tuổi dậy thì, phụ huynh nói, vấn đề này đòi hỏi các em cần phải có những kỹ năng biết tự chăm sóc và làm đẹp bản thân mình. Đối với các trẻ tự kỷ tuổi vị thành niên phái nam, không có gì tệ hại hơn khi thấy những sợi râu thưa, lún phún trên cằm và mép. Còn đối với các em gái, lông mọc ở những vùng kín có thể tạo nên mùi hôi và dễ sinh bệnh. Vì vậy, các giáo viên ở trường hay khuyên phụ huynh nên tập cho con trai và con gái tự kỷ làm quen với vấn đề vệ sinh cá nhân để tránh các bạn và mọi người cười chê.
Về chuyện đụng chạm thân thể (touching) khi giao tiếp xã hội, phụ huynh nói, có em thích ôm cứng người khác, cho dù lạ hay quen ngay từ thuở nhỏ, và khi lớn lên, các em vẫn chưa thay đổi và phân biệt thế nào là sự đụng chạm thân thể thích hợp hay không thích hợp. Nếu gặp phải trường hợp này, thay vì trừng phạt con, phụ huynh nên tìm cách dạy con hiểu sự ôm chầm thân thiện (hug) chỉ dành cho thân nhân trong gia đình, bắt tay là cho bạn bè, và gật đầu là cho bất cứ ai mới quen. Nhiều phụ huynh có tính sáng tạo, chụp nhiều hình ảnh về sự khác biệt này để dạy con tự kỷ hiểu rõ hơn về sự đụng chạm thân thể với người khác trong giao tiếp xã hội hằng ngày.
Dạy trẻ tuổi dậy thì thế nào là cách đụng chạm tốt (good touch) hay xấu (bad touch) đòi hỏi phụ huynh và giáo viên phải có sự kiên nhẫn, nếu con em tự kỷ có khuyết tật trí tuệ đi kèm. Trọng tâm của vấn đề giáo dục trẻ tự kỷ về cách đụng chạm tốt hay xấu chính là ai thực hiện hành động đó, ví dụ, phải dạy trẻ hiểu được rằng nếu bất cứ ai hôn, đụng chạm ngực, mông, phần kín thân thể của người khác mà không có sự đồng ý, hoặc người khác nói “ không – no ” nhưng vẫn tiếp tục sờ mó thì đó là sự đụng chạm xấu. có nhiều cách dạy con tự kỷ về sự đụng chạm tốt và xấu ra sao qua hình ảnh, phim ảnh , hoặc sử dụng những người thân trong gia đình dựng nên những vở kịch có đối thoại ngắn, đễ hiểu để dạy trẻ tự kỷ những tình huống khác nhau và sự đụng chạm tốt xấu.
Dạy trẻ tuổi dậy thì về sự riêng tư, khiêm tốn, biết người và biết mình (privacy and modesty) thì lại càng khó khăn hơn. Ý nghĩa của sự riêng tư và khiêm tốn thường rất mơ hồ, đòi hỏi trẻ tự kỷ phải có sự nhận định và hiểu biết về những bối cảnh khác nhau trong giao tiếp xã hội. Điều quan trọng là phụ huynh phải giúp trẻ tự kỷ hiểu được rằng sự thoát y hay trần truồng trong phòng tắm hay phòng riêng có khóa là đúng và không nên cởi áo quần nơi công cộng hay ở những phòng sinh hoạt chung.
Một chuyên gia tự kỷ kể rằng một ngày nọ, ông dẫn học trò đi nghe nhạc hòa tấu. Vì có thói quen ngay từ nhỏ, thiếu niên này vào phòng vệ sinh cởi hết áo quần ra trước khi tiểu tiện. Nhiều người hoảng sợ bỏ chạy ra ngoài gọi cảnh sát. Nhưng cũng may có người giám hộ đi theo giải thích nên chàng trai trẻ không bị bỏ tù.
Một chuyên gia khác kể, một thiếu nữ tự kỷ mặc váy đến phòng chản bệnh, ngồi đưa 2 chân lên ghế trước, lộ cả phần đang bị kinh nguyệt bên trong thì người mẹ phát hiện kịp thời, bèn dẫn con vào nơi kín đáo thay cái ấy cho con. Thử hỏi, nếu không có người mẹ trợ giúp thì hành vi thiếu khiêm tốn đó có thể khiến nhiều người ghê sợ, và nếu sự cẩu thả,không ý tứ đó xảy ra ở nhà trường thì hậu quả sẽ ra sao? Vì vậy, các chuyên gia khuyên phụ huynh nên cho con gái tự kỷ mặc quần thay vì mặc váy, còn với con trai hay cương cứng dương vật thì nên cho mặc quần dài thay vì quần ngắn, và luôn dạy con phải kiểm soát “ cửa sổ ” trước khi ra khỏi phòng vệ sinh.
Vấn đề thủ dâm (masturbation), nhiều phụ huynh và giáo viên cảm thấy ngại ít khi đề cập đến...
Một số thanh niên tự kỷ thuộc dạng nặng không thể ý thức được rằng thủ dâm có thể chấp nhận được nếu xảy ra trong phòng ngủ (ok in private) và thủ dâm không nên thực hiện trước mặt mọi người (not ok in public). Một số phụ huynh cho rằng trẻ đã tạo nên những lỗi lầm lớn khi giải thích cho con hiểu nếu thủ dâm thì hậu quả có nhiều điều tệ hại, ghê rợn, và điều này chỉ khiến cho con trẻ bối rối hoặc có ý nghĩ sai lệch hơn về thủ dâm. Nếu chuyện thủ dâm xảy ra trong lớp học, các chuyên gia khuyên giáo viên nên cho trẻ cầm những vật dụng nào đó trong tay, chẳng hạn như banh nhỏ hay đồ chơi khác, để mân mê và tránh sự tự kích thích tình dục.
Làm thế nào để nói với con em tự kỷ khi bắt gặp con em tự kỷ thủ dâm trong gia đình.
Theo các chuyên gia tâm lý/giáo dục ở Mỹ, giả sử đột nhiên về nhà bắt gặp con trai tự kỷ đang thủ dâm trong phòng khách thì phản ứng đầu tiên là phải bình tĩnh nói trẻ dừng lại bằng giọng nhẹ nhàng không nên quát tháo. Rồi sau đó phụ huynh nên dẫn con vào phòng riêng, giải thích cho con hiểu thế nào là thủ dâm, chuyện gì sẽ xảy ra sau hành động đó, ví dụ, trẻ sẽ thấy khoái cảm và tinh trùng sẽ bắn ra. Tiếp theo phụ huynh nên dạy con thủ dâm nơi nào là thích hợp và nơi nào không thể chấp nhận được. Cách hay hơn là dạy trẻ bằng hình ảnh những nơi được cho là thích hợp và không thích hợp. Như viết chữ “Yes” khi có nhu cầu như ở phòng ngủ, toilet. Và “No” khi ở phòng khách, nhà ăn, hay nhà vệ sinh công cộng.

Trong xã hội ngày nay, một số em tự kỷ tuổi trưởng thành muốn sống tự lập cùng với những người tự kỷ, hay CPTTT theo chương trình hỗ trợ của chính phủ Mỹ. Nếu khi sống chung và chuyện tình dục xãy ra là điều không trách khỏi thì điều quan trọng nhất chính là các em phải biết vệ sinh phòng tránh bệnh hoa liễu, HIV, và sử dụng các phương tiện tránh thai gây hậu quả.
Ở Mỹ, tuy bận rộn với công ăn việc làm, nhưng đa số phụ huynh vẫn dành thời gian thư giản với con em tự kỷ trưởng thành để hướng dẫn các em có cuộc sống và sinh hoạt lành mạnh như thể dục thể thao, làm vườn chăm sóc vật nuôi cây trồng, tham gia các hoạt động lễ hội của cộng đồng...